sobota, 8 listopada 2025

Krzywe Koło (Żuławy) - Kościół pw. Znalezienia Krzyża, dom podcieniowy

Osada znana jako Kriefkohl co najmniej od XIV wieku. Początkowo sioło Schönewese oraz sioło Friewalde. Lokacja Krzywego Koła to 1363 rok (akt nadania uczynił zasłużony dla bractwa, Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego w latach 1351–1382 Winrich von Kniprode). W 1829 roku wieś została zalana na skutek przerwania wałów wiślanych, no cóż - Żuławy...
W XIX wieku społeczność wioski tworzyli wyznawcy chrześcijaństwa (katolicy i ewangelicy), mennonici (olendrzy) oraz żydzi..
Kościół pw. Znalezienia Krzyża (XIV wiek).

Tablica na ścianie świątyni.

Wieża kościelna z ośmiobocznym hełmem, kulą, chorągiewką i krzyżem.

Wejście główne.

Wejście boczne.

Przy drzwiach (po prawej, na wysokości górnego zawiasu) jedna z kilku wmurowanych w ścianę świątyni kul armatnich.

Wokół bardzo dużo zieleni.

Elewacja.

Kamienny herb Gdańska (prawdopodobnie z 1686 roku).

Zaproszenie do konnej aktywności czy artystyczna wizja artysty?


We wsi stoi także zabytkowy dom podcieniowy z początku XIX wieku. Dalej w remoncie po pożarze z 2023 roku. Własność: Caritas Archidiecezji Gdańskiej.


Ukraina się broni, sobota, 1354. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine 

sobota, 1 listopada 2025

Krzywe Koło - Cmentarz Mennonitów

Cmentarz mennonicki w Krzywym Kole (Mennonitischer Friedhof Kriefkohl). Bardzo zaniedbany i zarośnięty obiekt...

Bogato zdobiona stela Johanna Beniamina Randt (ur. 1761, zm. 1788).

Nagrobek Andreasa Randt (zm. 1793) i Anny Elisabeth Randten Spankauen (zm. 1792).



Nagrobek Anny Marii Elisabeth z d. Randt (zm. 1794). Girlandy – wieczny spoczynek, sława i chwała (symbolika).

Płyta nagrobna Andreasa Biebersteina (1693). Czy to zdobienie przy inicjałach to jest wieniec i oko Opatrzności? (symbol pochwały życia zmarłego i symbolizuje Boga Ojca).

Bluszcz/winorośl - nieśmiertelność, odradzanie się lub żałoba po zmarłej osobie (symbolika).

Anioł (putto), czyli główka ze skrzydełkami - anioł unoszący duszę osoby zmarłej, która po śmierci staje się aniołem (symbolika).



Czaszka- śmierć, nieunikniony los (symbolika).
Niektóre źródła podają, że jest to cmentarz ewangelicki.

Ukraina się broni, sobota, 1347. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine  

sobota, 25 października 2025

Polskie Pompeje czyli Kostrzyn nad Odrą

Kostrzyn nad Odrą (niem. Küstrin) w 1945 r. po zaciekłych walkach został całkowicie zniszczony. Niektóre źródła podają, że w ruinę popadło 99% tkanki miejskiej, a inne, że nawet 100%. Myślę, że ten 1% przy tej skali nie ma wielkiego znaczenia...Niemcy przez prawie półtora miesiąca zaciekle bronili "bramy do Berlina". Armia Czerwona w końcu zdobyła miasto ale ceną tego zwycięstwa było gruzowisko. Stąd ukuto stwierdzenie, że to polskie Pompeje albo polska Hiroszima.
Nie będę wstawiał archiwalnych zdjęć ale polecam poszukać i zobaczyć jak miasto wyglądało kiedyś a jak zaraz po zakończeniu działań wojennych w 1945 r..
Przez bramę (Brama Berlińska) wchodzimy na Stare Miasto...

W XVI wieku margrabia Jan Hohenzollern zdecydował, że w Kostrzyniu zbuduje swoją rezydencję. Miasto stało się stolicą Nowej Marchii (główne miasto na terenach przygranicznych Świętego Cesarstwa Rzymskiego). Fakt ten doprowadził to szybkiego rozwoju miasta i budowy wałów, twierdzy oraz reprezentacyjnego zamku.
Brama jako fragment fortyfikacji Twierdzy Kostrzyn.

Tyle pozostało po pomniku Jana z Kostrzyna, który stał na placu przed kościołem.

Ruiny zamku.


Pozostawiono stary układ ulic chodzimy więc m.in. po Placu Ratuszowym, Placu Zamkowym, Królewskiej, Jatka...

Bastion Brandenburgia.


Przystań żeglarska przy wałach obronnych (na Odrze).



Rawelin August Wilhelm.


Tablica pamiątkowa Hansa Hermanna von Katte (porucznik w armii pruskiej i przyjaciel Fryderyka II z dzieciństwa. Katte został stracony na rozkaz Fryderyka Wilhelma I, króla Prus).

Bastion Filip.

Ruiny Ratusza i Kościoła Mariackiego.

Miasto celowo pozostawiono w ruinie, by przypominać ludziom o grozie wojny i ostrzegać przed jej powrotem.

Bastion Król.

Brama Berlińska i punkt informacji turystycznej (kasa).



Brama Chyżańska.

Jakby co to dalej jesteśmy na tropach Templariuszy. Ziemia kostrzyńska w 1232 roku za sprawą nadania przez księcia wielkopolskiego Władysława Odonica została objętą pieczą przez braci Zakonu Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona.



Ukraina się broni, sobota, 1340. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine  

sobota, 18 października 2025

Fort Sarbinowo

Fort Sarbinowo (niem. Fort Zorndorf), jest to największy tego typu kompleks w całym zamierzeniu fortyfikacji, jeden z czterech fortów Twierdzy Kostrzyn (pozostałe: Fort Czarnów, Fort Gorgast i Fort Żabice). Wyposażony m.in. w 24 działa artyleryjskie, suchą fosę i dwa wały obronne.

Fort Sarbinowo wybudowano w latach 1883–1889 według wytycznych strategów ówczesnej sztuki wojennej i fortyfikacyjnej. Załogę stanowili żołnierze w liczbie ok. 600.

Postęp związany z rozwojem wyrzutni i zasięgu rażenia pocisków artyleryjskich spowodował, że już 15 lat później przydatność obronna twierdzy zmieniła się nieodwracalnie - obiekty stały się bezużyteczne w swym pierwotnym założeniu.

W czasie I Wojny Światowej był tu obóz jeniecki (więźniami byli tu m.in. francuski lotnik Roland Garros i radziecki marszałek Michaił Tuchaczewski). Po wojnie funkcjonował tu obóz przejściowy dla Niemców, którzy znaleźli się na obszarze II RP ale nie chcieli zostać - czekali na przesiedlenie do Rzeszy (obóz dla optantów).

W czasie II Wojny Światowej w obiektach fortyfikacji działała fabryka amunicji (oddział niemieckiej fabryki MUNA znajdującej się k. Słońska [Sonnenburg]).

Po zakończeniu II WŚ na terenach fortu detonowano niewybuchy, niewypały i amunicję.
 
Działania te doprowadziły do wielu zniszczeń obiektu. Resztę dokonał deszcz, mróz, czas...

Zamysł fortyfikacyjny był o wiele większy, miało powstać 8 fortów w okolicach Kostrzyna.



Fort Sarbinowo jest ogromny, niech o tym świadczy fakt, iż obwód muru przeciwstoku liczy sobie 1082 m (wzdłuż jego wewnętrznej ściany). Niestety gęste zarośla i las pochłonął wszystko wokół i tego nie widać.

Z uwagi na stan techniczny zalecam wielką ostrożność podczas zwiedzania.

Korytarze są bardzo przestronne, robią wrażenie.




Galeria.




Fort nigdy nie spełnił swojej pierwotnej (obronnej) roli ani nie brał udziału w działaniach wojennych. Warto jednak tu przyjechać i zobaczyć ten rozmach na własne oczy.



Ukraina się broni, sobota, 1333. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine