sobota, 28 maja 2022

Gdańsk - Dom Browarnika Rycerska

Ulica Rycerska 10 (niem. Rittergasse 10) to XVIII-wieczna mieszczańska kamienica zwana Domem Browarnika z racji mieszczącej się tu fabryki produkującej piwo.

Tradycja warzenia piwa w Gdańsku sięga XIII wieku. W połowie XVI wieku działało tu 150. gdańskich browarników.

Wejście do budynku zdobi rzeźbiony portal z herbem rodowym właściciela.

Nad portalem umieszczono figurki bachusów z wieńcami winorośli na głowach. 

Co prawda Bachus to rzymski bóg wina ale tu jeden bachusik trzyma beczki z piwem...

...a drugi siedzi na piwnej beczce.

Kołatka drzwiowa.

Na wejściem/oknem znajduje się oculus czyli małe niezamykane, okrągłe okienko (obecnie zamurowane). Cały szczyt to oryginalna kamieniarka z gzymsikami.

Sień. To tutaj właściciel domu prowadził księgowość i dokonywał transakcji handlowych. Krótko mówiąc jest to miejsce gdzie robiono interesy-dobijano targu. To jedyna, zachowana w całości XVIII-wieczna sień na terenie Gdańska. Oryginalne schody zostały przyozdobione polichromią. Ich wielkość i złocenia podkreślały zamożność gospodarza. Kamienna posadzka została odtworzona na wzór pierwotnej. Było to możliwe dzięki odnalezieniu pozostałości płyt pod schodami podczas prac rewitalizacyjnych. Cała lewa ściana pokryta została flizami.

Na suficie obrazy symbolizujące cnoty właściciela kamienicy.

Hasło przewodnie browarnika to sentencja: "będąc skromnym, pobożnym, miłościwym, doczekasz się wiecznego życia". 

Jeden ze zdobionych gzymsów (sztukateria) ukazuję alegorię skromności i pobożności.

Sztukateria.

Flizy. To oryginalne, holenderskie biało-kobaltowe płytki zdobione obrazami/wzorami. Dekoracja tego typu jest dzisiaj bardzo rzadko spotykana. Mnie to przypomina portugalskie azulejos.

Kufel cynowy.

Salon. Wystawa kufli cynowych. Pokazana kolekcja liczy prawie 300 eksponatów. Po prawej stronie widoczne drzwi wejściowe do salonu. Są wielobarwnie malowane. Polichromia typowa w XVIII wieku. Kolorystykę drzwi dostosowywano wówczas do barw zastosowanych w pokoju. To jedyny, zachowany w Gdańsku przykład takiego rozwiązania stolarsko-malarskiego.

Obecnie głównymi producentami kufli ze stopów cyny są Anglia i Malezja. 


Wbrew pozorom nie są to wiekowe eksponaty ponieważ żywotność takiego kufla to zaledwie 10 lat.


Sztukateria. Ukazane elementy dekoracyjne na ścianach odtworzono na podstawie pozostałości po kleju, który odkryto podczas prac konserwatorskich.

Ściana zewnętrzna i tzw. okno iluzjonistyczne. Jest to czarny prostokąt z białą ramką. To imitacja okna.

Dawniej było to popularne rozwiązanie, które służyło przełamaniu monotonii ścian. Jest to jeden z dwóch przykładów "ślepych" okien zachowanych w Gdańsku.

Pokoje na piętrze. Odrestaurowane pomieszczenia służą teraz jako mini galeria z fotografiami Gdańska. 


Nad głową strop dylatowy.

Wśród desek widoczna jedyna taka, kolorowa belka z ornamentem. Tak pierwotnie wyglądał strop. Był czerwony w żółto-czarne wzory.

Autentyczne XVIII-wieczne ozdobne drzwi.

Na ścianach namalowano ozdobne polichromie, które imitują boazerię. Malowanie wskazuje na krzywiznę podłogi. To przez deformację stropu i ścian spowodowaną wieloletnią degradacją budynku. 

Widok z okna na budynki Muzeum II Wojny Światowej.

Widok z poddasza w kierunku wyspy Ołowianka (koło widokowe Amber Sky).

Widok z okna na kościół św. Jana, bazylikę Mariacką i Ratusz.

Schody. Balustrady są obustronnie pomalowane. Polichromia jest w ciepłej tonacji, która imituje złocenia. Charakterystyczną cechą tych schodków są unikatowe, ażurowe tralki (pionowe elementy balustrady, które podtrzymują poręcz) z namalowanymi ornamentami. Na każdej tralce namalowane są liście akantu skrzyżowane z motywem rocaille (ornament charakterystyczny dla zdobnictwa architektury rokoko). 

Parter. Po prawej otwarte drzwi wejściowe do piwnicy.

Przy schodach do piwnicy, na ścianie po lewej gablota a w niej wystawione relikty znalezione w gruzach pod posadzką podczas remontu. 

Są to pozostałości kafli piecowych.

Oryginalne artefakty pochodzą z początku XVIII wieku.

Piwnica. Pomieszczenie zaadoptowano na salę multimedialną. Kiedyś był tu magazyn piwa.

Zabytkowa cegła.

Fotogramy ilustrujące stan przed remontem.

Rozmach wykonanych prac rewitalizacyjnych robi wrażenie.

Piwo: słód (magazyn słodu był obok browaru-poprzedni wpis), szyszki chmielu zwyczajnego, beczki na piwo. Brakuje tylko wody...

Przy opisie wspierałem się tekstem z przewodnika Spółki GIWK otrzymanym przy wejściu  (dziękuję).


PS. Ukraina broni Ojczyzny...dziś sobota, 94 dzień wojny.

Mariupol (Маріуполь)  - odkryto kolejny zbiorowy grób pomordowanych cywili.
Siewierodonieck (Сєвєродонецьк) - trwają zacięte walki o obwód i miasto.  
Ukraina wzywa państwa NATO do pomocy w dostawach broni i amunicji.

#StopWar
#FreeUkraine
#StopPutin

sobota, 21 maja 2022

Gdańsk - Spichlerz słodowy Czopowa

Przy ul. Czopowej (niem. Zapfengasse) na uboczu głównych tras turystycznych oczom zwiedzających ukazuje się opuszczony budynek dawnego magazynu słodu dla pobliskiego browaru. Obiekt wybudował George Klingbell w 1760 roku. Fakt ten potwierdzono zawieszeniem stosownej tablicy pamiątkowej z piaskowca. Napis brzmi: "Das Neue Malz Haus G.K. Anno 1760." (Nowa Słodownia).

Ktoś nawet zaczął odnawiać te ruiny ale do końca inwestycji jeszcze daleko.
Należy pamiętać, że w XVIII wieku w Gdańsku działało około 20 browarów, prężnie funkcjonował cech browarników. Konstrukcja spochlerza jest ceglana, ma 4 piętra, poddasze, piwnice, plac wewnętrzny.
W 1762 r. browar wraz z nową słodownią zakupił Adolph-Ludwig Marck.


Piwnice magazynu oraz podwórze przylegały (połaczone były) z budynkami sąsiada czyli browaru F. J. Stolle (w latach 1792-1834). Dalszymi właścicielami byli: J. Witt-Brauerei ( 1834 r.) i rodzina Glaubitz.
W 1909 r. browar przekształcono w firmę Alte Schloßbrauerei G.m.b.H, a w 1913 r. właścicielem został Danziger Aktien-Bierbrauerei. A to już prawie współczesna historia bo to późniejszy Browar Gdański we Wrzeszczu (Kuźniczki), którego działalność pamiętam. Kiedyś pokazywałem tu mural z widokiem fabryki - LINK.
Wracając do słodowni i pobliskich budynków. Dla browaru budynki przy Rycerskiej 7-12 stawały się za małe. Produkcję przeniesiono do Kuźniczek. Po browarze zostało wspomnienie. W jego miejscu w 1916 r. powstał Danziger Brotfabrik (Gdańska Fabryka Chleba). Słodownia straciła rację bytu. Pomieszczenia wynajmowano na inną działalność handlową.

W 1942 r. przy ul. Rycerskiej 10 niejaki Paul Voigt otworzył restaurację Zum Schloßbrau. Potem przychodzi 1945 r., naloty, wyzwolenie i Gdańsk w ruinie. Minęło ponad 100 lat i historia zatoczyła koło. Nie, nie rozpoczęto magazynowania słodu ani nie wznowiono produkcji piwa ale...(c.d.n.)

Przy opisie wspierałem się informacjami ze strony zabytek.pl (dziękuję).

PS. Ukraina broni Ojczyzny...dziś sobota, 87 dzień wojny.
Szwecja i Finlandia złożyły wniosek o przystąpienie do NATO. Europa jednoczy się w obawie przed agresją Rosji.
Azowstal skapitulował...


#StopWar
#FreeUkraine
#StopPutin

Tymczasem w witrynie jednej z restauracji w Gdańsku.


piątek, 13 maja 2022

Gdańsk - Baszta Szeroka

W zasadzie jest to pozostałość po najstarszej bramie miejskiej (początkowo furcie w obronnym systemie fortyfikacji miasta). Budowę murów miejskich Gdańska rozpoczęto w roku 1343 r.
Widok od strony ulicy Podmurze.

Znajduje się w ciągu ulicy Szerokiej stąd nazwa baszty (Breites Tor). Był to od XIV wieku wjazd przez mury miejskie na obszar głównego miasta. 



Widok od strony ulicy Targ Drzewny (pomnika Króla Jana III Sobieskiego).

Pozostała wieża, której pomieszczenia zagospodarowano na cele handlowe i mieszkania (XVII w.). 
Widok od strony parku przy ulicy Targ Drzewny. Widoczne przy restauracji pozostałości po gotyckich murach obronnych (miejskich).

W XIX w. przebudowa tego miejsca wymogła rozbiórkę bramy. 
Widok od strony ulicy Latarnianej

Zniszczona podczas II wojny światowej, później odbudowana. Róg Szeroka/Latarniana.



PS. Ukraina broni Ojczyzny...dziś sobota, 80 dzień wojny.
Mariupol (Маріуполь), obrońcy w fabryce Azowstal odpierają ataki już ponad 2 miesiące...miasto zostało zrównane z ziemią.
Kolejne sankcje (5 pakiet) nakładane przez demokratyczny wolny świat na Rosję po ujawinonych zbrodniach wojennych, gwałtach morderstwach zadanych ludności cywilnej w Ukrainie. Dochodzą do tego kradzieże, bombardowania miast, zniszczenia, pozostawianie zaminowanych obiektów, a nawet dziecięcych zabawek.

#StopWar
#FreeUkraine
#StopPutin