Gdańsk - Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (cz. 1)

Największa ceglana świątynia na świecie, "Korona Gdańska" czyli Bazylika Mariacka. Będzie trochę do poczytania bo warto bliżej przyjrzeć się i poznać bogate, zabytkowe wyposażenie obiektu. Początki kościoła sięgają XIII w. Bazylika ma długość 105,2 m, szerokość w transepcie 66,2 m, 37 ogromnych okien, 29 kaplic. Decyzję o budowie kościoła parafialnego wydano na podstawie przywileju nadanego Głównemu Miastu w 1342 roku przez mistrza krzyżackiego Ludolfa Koniga. Kamień węgielny pod budowę obecnej świątyni położono 23 marca 1343 roku - mówi o tym łaciński napis umieszczony na tablicy przy wejściu do zakrystii.

Kościół Mariacki. Po lewej widoczna wieża zegarowa Ratusza Głównego Miasta.

Wieża kościoła, widok z ul. Piwnej.

Bazylikę budowano etapami przez 159 lat. 28 lipca 1502 roku mistrz Henryk Hetzel położył ostatnią cegłę sklepienia.

Elewacja zewnętrzna, zegar słoneczny z 1533 roku na ścianie wieży św. Barbary. Zniszczony jak cały obiekt w czasie II Wojny Światowej. Jego obecny wygląd zawdzięczamy hojności sponsora prac renowacyjnych Hansowi Lotharowi Fauth z Lubeki. Poniżej w ramce stosowny zapis: RENOVATUM A.D. MCMXC FUNDATOR H.L. FAUTH. Ciekawostką jest forma cyfr. Niby rzymskie ale jakieś takie inne...

Madonna z Dzieciątkiem na zewnętrznej elewacji kościoła.

Miniatura bazyliki przed wejściem.

Gotycki portal wejścia od strony ul. Świętego Ducha.

Od 20 listopada 1965 z nadania papieża Pawła VI ustanowiona Bazyliką mniejszą. Tablica pamiątkowa.

Ściana z zabytkowymi artefaktami prze wejściem.

Masywne, drewniane główne drzwi wejściowe.

Wnętrze przytłacza swym wielkością...

Ołtarz główny.

Sklepienie.

Na kolumnach pozostawiono "okienka" po odkrywkach. Widoczna cegła i konstrukcja kolumny podtrzymującej sklepienie.

Baptysterium z chrzcielnicą.

Ośmioboczny cokół ogrodzenia zdobią reliefy wykonane w kamieniu gotlandzkim. 

Na kamiennych płytach przedstawiono sceny tematyczne: Pochód miłosierdzia, Chrzest Chrystusa w Jordanie, Chrzest dworzanina królowej egipskiej, Widzenie św. Piotra i Chrzest Korneliusza, Przejście Żydów przez Morze Czerwone.

Brązowe figury przedstawiające alegorie: Hojności, Stanowczości, Miłosierdzia, Wiary, Nadziei, Umiarkowania, Mądrości oraz Sprawiedliwości.

Nawa po prawej stronie ołtarza głównego z kaplicą św. Baltazara. Znajduje się tu Epitafium z czarnego marmuru na cześć Konstantyna Ferbera. Ród ten w XV i XVI wieku był bardzo wpływowy i bogaty.

Kaplica św. Jerzego. Gotycka pieta z ok. 1390 roku.

Kaplica św. Katarzyny, ołtarz św. Mikołaja (ok. 1435-1440). Niestety obiekt jest zdekompletowany (pozostały skrzydła i prandella skrzyniowa).

Zabytkowe organy.

Fragment drewnianego zdobienia ołtarza.

Kaplica św. Elżbiety. Znajdują się tutaj: ołtarz z prandellą (1435-1440) na której przedstawiono Ostatnią Wieczerzę, po lewej siedzącą na tronie Najświętszą Marię Pannę, po prawej św. Hieronima; powyżej drewniany Tryptyk Ukrzyżowania (1490-1500) ze scenami biblijnymi.

Drewniane, gotyckie skrzydła ołtarza.

Kaplica Najświętszej Maryi Panny Bractwa Kapłańskiego. Na zdjęciu ołtarz Bractwa Kapłańskiego, którego początki datowane są na 1374 rok. Ołtarz typu baldachimowego (1473-1478)z drewna dębowego. W centrum znajduje się figura Maryi z Dzieciątkiem widoczna jako Królowa. Na skrzydłach wewnętrznych święte postacie Katarzyny i Doroty oraz Barbary i Małgorzaty. Na zewnątrz sceny z życia NMP.  Po zamknięciu widzimy scenę Zwiastowania NMP. Poniżej prandella z 1500 roku z malowidłem przedstawiającym koronację NMP. Ciekawostką jest otwór do wrzucania datków (służyła jako skarbona). Po bokach ruchome ramiona na świece.

Drewniana ambona z gdańskiego warsztatu Issaka van den Block'a (1616-1617).

Wykonana z drewna dębowego i sosnowego, rzeźbiona i polichromowana.

Zabytek pochodzi z kościoła św. Jana z Gdańska. Składa się z: kolumny, korpusu, balustrady i baldachimu. Korpus zdobią cztery obrazy ze scenami ze Starego Testamentu.

Na froncie bramki jest obraz przedstawiający Chrystusa jako dobrego pasterza z owieczką, którą niesie na ramionach. Portal zwieńczony rzeźbami Chrystusa (w centrum) oraz Wiary (z księgą i kielichem) oraz Nadziei (z kotwicą). W belkowaniu znajduje się napis po niemiecku: "Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony (...)"

Na balustradzie umieszczono obrazy ze scenami z Nowego Testamentu.

Ośmioboczny baldachim został dobudowany w 1676 roku. Nad nim znajduje się latarnia wewnątrz, której umieszczona została figura św. Jana Chrzciciela. Latarnia jest zwieńczona niską kopułą, na której znajduje się feniks w płomieniach. Poniżej latarni na narożach baldachimu zostały umieszczone personifikacje cnót. Od lewej: Wiara (trzymająca krzyż i księgę), Mądrość (trzymająca rylec i tabliczkę, z psem u stóp), Radość (z lutnią w rękach i jeleniem u stóp), Pobożność (postać ze złożonymi dłońmi, bez atrybutów), Pokój (z otwartą księgą i opuszczoną prawą ręką, w której brak gałązki oliwnej), Miłość (z dzieckiem na lewej ręce i płonącym sercem w prawej).

Epitafium anno domini 1671.

Grób Prezydenta Pawła Adamowicza.

Posadzka - płyty nagrobne wybitnych gdańskich mieszczan.

Tablica Dziesięciorga Przykazań.

Chrystus Zmartwychwstały anno domini 1559.

Kaplica św. Baltazara. Znajdują się tu: mały ołtarz Ferberów (ok. 1485 r.) - pentaptyk w całości malowany na desce dębowej; duży ołtarz Ferberów (1480-1498) - na skrzydłach fundatorzy Jan i Barbara; Epitafium Konstantyna Ferbera.

Malowidła ścienne w Kaplicy św. Jakuba. Tak ozdobiony był kiedyś cały kościół. Od reformacji większość ściennych malowideł została pokryta jednolitą, białą warstwą farby.

Ołtarz św. Jakuba. W centralnym miejscu szafy ołtarza Madonna z Dzieciątkiem.

Kaplica św. Jadwigi. Drewniany szafiasty z gdańskiego warsztatu (ok. 1435). W części centralnej rzeźby przedstawiające św. Jadwigę, św. Szymona Apostoła, św. Bartłomieja. W prandelli namalowano postacie świętych i męczenników.

Drewniane rzeźby na tylnej stronie ołtarza głównego.

Okno z witrażem za ołtarzem głównym.

Sakramentarium (1478-1482) posadowione na sześciobocznej kamiennej podstawie wyrzeźbione z drewna dębowego i polichromowane. Wieżą jest czterokondygnacyjna zwieńczona daszkiem z gniazdem pelikana z młodymi jako symbolem Eucharystii. Dolna kondygnacja została przystosowana do przechowywania Najświętszego Sakramentu.

Epitafium na kolumnie (1563) i obok Sakramentarium

Epitafium Jana Bosaka.

Ołtarz Trójcy Świętego Bractwa św. Jerzego.

Bóg Ojciec prezentuje ciało Chrystusa zdjęte z krzyża (początek XV w.). Pomiędzy ich głowami znajduje się Duch Święty w postaci gołębicy. Prandella (1400-1420) z malowidłem przedstawiającym Trójcę Świętą. Bóg Ojciec trzyma krzyż z Chrystusem oraz podlatującą gołębicą. Po bokach stoją dwaj rycerze. Po lewej św. Jerzy, po prawej prawdopodobnie św. Olaf.

Ołtarz główny (1511-1517).

Ołtarz mistrza Michała z Ausburga wykonany z drewna lipowego, złocony i polichromowany. Poliptyk (szafa i trzy pary skrzydeł).

Tablica Dziesięciorga Przykazań z baldachimem (ok. 1490). Malowidła na dębowej desce przedstawiają Dekalog. Wszystkie przedstawienia są podzielone na dwie części. Z lewej strony zilustrowane jest postępowanie zgodne z przykazaniem, natomiast z prawej jego naruszenie. W każdej scenie ukazane zostały dwie grupy ludzi, którym towarzyszą anioł lub diabeł. Tablica pełniła funkcje dydaktyczną. W jej dolnej części znajduje się inskrypcja, która opisuje cel fundacji. Jest to fragment z Ewangelii Mateusza (19,17): "Vis ad vitam ingredi, serva mandata" czyli "A jeśli chcesz wejść do żywota, zachowuj przykazania".

Przy komentarzach korzystałem z tablic umieszczonych w kościele (wszystko jest pięknie opisane) oraz strony ciekawostki.online. 

c.d.n.

PS. Ukraina broni Ojczyzny. Piątek, 275. dzień wojny.

#StopWar

#FreeUkraine

#StopPutin

#Solidarni z Ukrainą

Gdańsk, Motława, Narodowe Muzeum Morskie, Ołowianka, wieża kościoła pw. św. Jana, kamieniczki.