sobota, 26 sierpnia 2023

Żelichowo - śladami dawnych mieszkańców

Zaczynam od Żelichowa (niem. Petershagen) i mostu zwodzonego na rzece Tuga.

Przystań, pomost i most na Tudze. Dalej, wzdłuż rzeki, po koronie wału, spacerkiem do kościoła.

Żelichowo - kościół pw. św. Mikołaja (parafia greckokatolickaw Cyganku z niem. Tiegenhagen). Tak, tego Mikołaja, Świętego Mikołaja z Miry urodzonego w Patras w Grecji ok. 270 r. 

A skąd tu grekotalolicy? Po II Wojnie Światowej (w 1947 roku) na Żuławy przybyło 115 greckokatolickich rodzin deportowanych z wiosek: Uchrynów, Kornie, Mosty i Tenetyska w ramach akcji "Wisła".

Kościół zbudowany został w XIV w. (istniał już przed 1349 r.).

Tablica pamiątkowa wmurowana na tysiąclecie.

Zabytkowa polichromia, piękne organy, bogate zdobienia, ikony...Ołtarz główny zbudowany w 1730 roku. Przedstawia m.in. Marię jako królową wianka różanego, a wyżej obraz „Ecce Homo”.

Drewniana ambona zbudowana w latach 1747-1748. Na balustradzie umieszczono nawrócenie Pawła oraz Chrystusa jako sędziego świata, na ścianie malowidło „Dwunastoletni Jezus w świątyni”, na zwieńczeniu ambony, na brzegu wyrzeźbione są małe figurki żołnierzy po prawej rzymscy legioniści, a po lewej polsko-saksońska piechota z czasów około 1750 roku.

Obecne sołectwo Żelichowo, to kilka małych wsi o bogatej historii. Pierwsze wzmianki o tych zabudowaniach pochodzą z 1352 roku i wynikają z aktu lokacyjnego na prawach chełmińskich. Wystawiła go kancelaria Wielkiego Mistrza Krzyżackiego Wilricha von Kniprode. Polecam stronę www.cyganek.ndg.pl gdzie jest wiele innych ciekawych opisów.

Nagrobki w lapidarium "Cmentarza Jedenastu Wsi" przy parafii św. Mikołaja w Żelichowie. Osadnicy Holenderscy (mennonici i luteranie) z okolicznych 11 wsi (Tiegenhagen-Cyganek, Petershagen-Żelichowo, Reimerswalde-Cyganka, Pletzendorf-Starocin, Stobendorf-Stobiec, Platenhof, Petershagenerfeld, Altendorf, Haberhorst, Neuendorf, Tiegerwalde) grzebali tu swoich bliskich zmarłych.

Powstanie lapidarium datowane jest na pierwszą połowę XVII wieku. Cmentarz zlokalizowano obok  istniejącego cmentarza katolickiego i kościoła. Odkryto kilkadziesiąt prostych kamieni nagrobnych z XVII-XVIII w. Są to zebrane z pól głazy narzutowe. Na ich powierzchni widoczne są wyryte inicjały zmarłych (z uwagi na wielkość rzadko pełne imiona i nazwiska), znaki własnościowe gospodarstw (gmerki), daty śmierci.

Do dziś zachowało się kilka oryginalnych nagrobków w formie pionowych stel.





Dom podcieniowy "Mały Holender" (gospoda, inna nazwa to "Dom Sera" z racji produkcji własnej) z 1841 r. przeniesiony z miejscowości Jelonki nad jeziorem Druzno.


Ukraina broni Ojczyzny. Sobota, 549. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine
#StopPutin
#Solidarni z Ukrainą  

sobota, 19 sierpnia 2023

Braniewo - stolica Warmii

Braniewo (niem. Braunsberg), kiedyś stolica regionu, najstarsze miasto Warmii. Bogate dzięki handlowi (port, przynależność do związku miast portowych Hanza).
Na pierwszym planie Amfiteatr Miejski im. Henryka Mrozińskiego. W głębi Kolegium Jezuickie Hosianum. Baszty: centralna Klesza i Narożna, po lewej Prochowa.

Bazylika Rzymskokatolicka pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej.

Wnętrze bazyliki.

Początki świątyni datowane są na 1343 lub 1346 kiedy to postawiono prezbiterium w miejscu dawnego drewnianego kościoła.

Wieża Młyna Kieratowego (niem. Rossmühlenturm, zwana później też: klasztorną, mniszą albo basztą). Pozostałość po murach miejskich z XIV w. (baszta).

Spichlerz Mariacki wybudowany w 1831 roku (obecnie restauracja). Jedyny z zachowanych spichlerzy z całego zespołu magazynowego znajdującego się nomen omen przy ulicy Portowej.

Kładka na rzece Pasłęka.

Przystań wodna na Pasłęce.

Wieża bramna Zamku Biskupiego z XIII w. Jest to najstarszy zachowany obiekt murowany na Warmii.


Elektrownia wodna Braniewo na Pasłece.

Miasto znane także z obecności dużej jednostki wojskowej (9. Brygada Kawalerii Pancernej im. króla Stefana Batorego). Pancerniacy mają tu pomnik tj. radziecki czołg typu T-34 o numerze bocznym  2185. Jest to numer jednostki stacjonującego dawniej w Braniewie 4 Ośrodka Szkolenia Specjalistów Czołgowych.


Ukraina broni Ojczyzny. Sobota, 542. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine
#StopPutin
#Solidarni z Ukrainą  

sobota, 12 sierpnia 2023

Żuławy - śluza Gdańska Głowa

W drodze do śluzy mijam piękny, stary dom murowano-drewniany.

Śluza Gdańska Głowa (niem. Danziger Haupt). Obiekt hydrotechniczny na rzece Szkarpawa. W dawnych czasach w rozwidleniu Wisły i Szkarpawy istniała twierdza o takiej nazwie.

Śluza komorowa powstała w trakcie prac nad przekopem Wisły (1895 r.).

Rozwidlenie Szkarpawy i Wisły.

Widok na śluzę od strony Wisły.

Wrota zamknięte...

Widok na cały kompleks z komorą, wrotami oraz budynkiem operatora (śluzowego).


Ukraina broni Ojczyzny. Sobota, 535. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine
#StopPutin
#Solidarni z Ukrainą  

sobota, 5 sierpnia 2023

Drewnica - w cieniu wiatraka

 Dom Matki Czesława Miłosza w Drewnicy.





Wiatrak przemiałowy typu koźlak w Drewnicy. Zbudowany przez mennonitów w 1718 roku. Obecnie jedyny taki na Żuławach.

Ukraina broni Ojczyzny. Sobota, 528. dzień wojny.
#StopWar
#FreeUkraine
#StopPutin
#Solidarni z Ukrainą